O edukacji daltońskiej pierwszy raz usłyszałam w momencie podjęcia decyzji o rozpoczęciu studiów podyplomowych. Kierunek, który rozpoczęłam na Akademii Pedagogiki Specjalnej, nazywał się “Terapia pedagogiczna z edukacją daltońską i elementami systemu Marii Montessori”. Na początku studiów w 2014 roku nie wiedziałam jeszcze, o co w tym tajemniczym planie daltońskim chodzi.

[toc]

Zajęcia dotyczące elementów planu daltońskiego odbywające się w czasie studiów, wizyta w placówce daltońskiej w Warszawie, spotkania z propagatorami edukacji daltońskiej z Holandii oraz Polski – wszystko to dawało mi coraz większą świadomość tego, czym jest “Dalton”. W tamtym momencie była to jednak wiedza czysto teoretyczna.

By w pełni pracować według zasad planu daltońskiego przyszło mi czekać kilka lat. W tym czasie wprowadzałam elementy edukacji daltońskiej w swoich grupach przedszkolnych.  Rozpoczęcie pracy w Przedszkolu nr 31 im. Zdzisława Witwickiego w Warszawie, w której praca opiera się na założeniach planu daltońskiego, dało mi najwięcej, jeśli chodzi o praktyczny wymiar edukacji daltońskiej.

Uczeń i nauczyciel w procesie edukacyjnym

Na czym więc polega edukacja daltońska? Jednym z najważniejszych elementów edukacji daltońskiej jest myślenie o dziecku w sposób podmiotowy i traktowanie go tak, by ujawnić jego aktywność, samodzielność i zdolność do osiągania wyznaczonych celów. Kluczową kwestią jest tu osoba nauczyciela: otwartego, ukierunkowanego na aktywność dzieci przewodnika. Przytaczając słowa twórczyni planu daltońskiego, Helen Parkhurst, traktujące stosunek nauczyciela do dzieci:

• Zaczynamy od tego, co uczeń potrafi, a nie od tego, czego nie umie;
• Umożliwiamy dzieciom podejmowanie inicjatyw;
• Rozwijamy w dzieciach pewność siebie, a sprawimy, że staną się bardziej  samodzielne i odpowiedzialne;
• Zakładamy, że uczeń umie o wiele więcej niż my powierzamy mu do wykonania.

Wszystkie działania w ramach planu daltońskiego są planowane przez nauczyciela z uwzględnieniem realizacji podstawy programowej, poziomu wiedzy i zainteresowania uczniów w grupie, a także z uwzględnieniem potrzeb uczniów zdolnych i tych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Podejmując aktywności proponowane przez nauczyciela, ale także takie, o których sami zadecydują, uczniowie zdobywają wiedzę, osiągając zaplanowane cele edukacyjne. Jednocześnie sami decydują o momencie wykonania zadania, planują, odpowiadają za efekt, uczą się pracować samodzielnie lub w parach, poznają swoje mocne i słabe strony. Istotnym elementem jest proces dochodzenia do wiedzy czy zdobywania umiejętności, jak też ocena, jaką wystawia sobie sam uczeń.

Edukacja daltońska a rola rodziców

Istotnym elementem procesu edukacyjnego są także rodzice, poinformowani o specyfice pracy według zasad planu daltońskiego oraz pozytywnym wpływie takiego rodzaju oddziaływania na ich dzieci. Ważna jest tu współpraca między rodzicami i nauczycielem w środowisku szkolnym.

Równie cenne jest też przeniesienie elementów pracy według planu daltońskiego na grunt domowy. Na najbardziej podstawowym poziomie odbywać się to może przez włączenie dzieci w obowiązki domowe. Jednak zmian, których można dokonywać równolegle do działań w szkole czy przedszkolu, może być znacznie więcej. Ich skutki mogą mieć głębsze znaczenie dla rozwoju dziecka.

Nauczyciel daltoński

Podsumowując, edukacja daltońska jest dla mnie sposobem pracy z dziećmi, w którym przekazuję uczniom część odpowiedzialności za proces edukacyjny. Planuję aktywność dzieci uwzględniając cele, jakie chce, by osiągnęły. Mam jednak świadomość, że to dzieci będąc w centrum procesu edukacyjnego są aktywnymi zdobywcami wiedzy.

Jako nauczyciel nie chcę być głównym elementem ich procesu uczenia się, jedynym przekaźnikiem wiedzy. Jestem trochę obok, przygotowując odpowiednie aktywności, a potem obserwując ich działania, przyrost wiedzy i umiejętności. Obraz tego, jakie pozytywne zmiany zachodzą w uczniach, jest dla mnie największą satysfakcją i nagrodą.